КОДЭКС РЭСПУБЛІКІ БЕЛАРУСЬ АБ КУЛЬТУРЫ 20 ліпеня 2016 г. № 413-З
Прыняты Палатай прадстаўнікоў 24 чэрвеня 2016 года
Адобраны Саветам Рэспублікі 30 чэрвеня 2016 года
21 июля 2022 г. Президентом Республики Беларусь подписан Закон Республики Беларусь № 201-З ”Аб змяненні законаў па пытаннях культуры“, которым вносятся изменения в Кодекс Республики Беларусь о культуре, Налоговый кодекс Республики Беларусь, Закон Республики Беларусь ”Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Беларусь“.
Закон вступит в силу 1 января 2023 года.
Часть норм в законе предусматривает уточнение отдельных аспектов в области библиотечного дела. Изменения внесены в 11 из 21 статьи главы 18 «Библиотечное дело».
В частности, в понятиях «библиотечное дело» и «библиотечный работник» нашла отражение социокультурная составляющая деятельности библиотек.
Свое место среди перечня основных принципов деятельности библиотек получили вопросы оцифровки и обеспечения сохранности документов. Функция республиканского координационного центра по этому направлению закреплена за Национальной библиотекой Беларуси.
При осуществлении документообмена и перераспределения документов предусматривается возможность безвозмездной передачи из библиотеки чрезмерно дублетных и непрофильных для этой библиотеки документов «другому субъекту культурной деятельности, учреждению образования, не относящемуся к субъектам культурной деятельности, организации, оказывающей социальные услуги, или религиозной организации».
В статью 148, посвященную межбиблиотечному абонементу, добавлено понятие «доставка документов», которое определяется как «предоставление пользователям библиотек копий документов в электронном виде с использованием информационно-коммуникационных технологий». При этом библиотека должна обеспечить соблюдение законодательства об авторском праве и смежных правах.
Кроме того, поправками в Кодекс обозначен статус тех пользователей, которые получают услуги библиотек с использованием глобальной компьютерной сети Интернет: согласно документу они считаются виртуальными (удаленными) пользователями библиотек.
ГЛАВА 18
БІБЛІЯТЭЧНАЯ СПРАВА
Артыкул 131. Бібліятэчная справа. Асноўныя прынцыпы арганізацыі бібліятэчнай справы
1. Бібліятэчная справа – напрамак культурнай дзейнасці па стварэнні і развіцці бібліятэк, фарміраванні і апрацоўцы бібліятэчных фондаў, арганізацыі бібліятэчнага, інфармацыйнага і даведачна-бібліяграфічнага абслугоўвання карыстальнікаў бібліятэк, навукова-метадычным забеспячэнні дзейнасці бібліятэк.
2. Асноўнымі прынцыпамі арганізацыі бібліятэчнай справы з’яўляюцца:
2.1. рацыянальнае і аптымальнае размяшчэнне бібліятэк у адпаведнасці з дэмаграфічным складам насельніцтва і з улікам асаблівасцей развіцця асобных рэгіёнаў і галін вытворчасці;
2.2. узаемадзеянне бібліятэк і ўзаемавыкарыстанне іх інфармацыйных рэсурсаў, а таксама бiблiятэчных каталогаў, картатэк, баз даных, даведачных i бiблiяграфiчных выданняў, прызначаных для пошуку бiблiяграфiчнай i iншай iнфармацыi (далей – даведачна-бібліяграфічны апарат);
2.3. дзяржаўна-грамадскі характар кіравання бібліятэчнай справай.
Артыкул 132. Бібліятэчны работнік
Бібліятэчны работнік – работнік культуры, які займаецца фарміраваннем і апрацоўкай бібліятэчных фондаў, бібліятэчным, інфармацыйным і даведачнабібліяграфічным абслугоўваннем карыстальнікаў бібліятэкі, навукова-метадычным забеспячэннем дзейнасці бібліятэкі.
Артыкул 133. Бібліятэка. Віды бібліятэк
1. Бібліятэка – арганізацыя культуры або падраздзяленне юрыдычнай асобы, якія ажыццяўляюць збор і забяспечваюць захаванасць дакументаў для грамадскага выкарыстання.
Дакумент – носьбiт iнфармацыi, у тым лiку электронны, на якiм iнфармацыя змяшчаецца ў выглядзе тэксту, гуказапiсу або выявы i якi прызначаны для перадачы інфармацыі ў часе i прасторы.
2. Па форме ўласнасці бібліятэкі падзяляюцца на дзяржаўныя і прыватныя.
Усе дзяржаўныя бібліятэкі адкрыты для публічнага наведвання.
3. Па прызначэнні бібліятэкі падзяляюцца на публічныя і спецыяльныя.
Публічная бібліятэка – бібліятэка, якая задавальняе ўніверсальныя інфармацый
Публічная бібліятэка – бібліятэка, якая задавальняе ўніверсальныя інфармацыйныя патрэбнасці карыстальнікаў бібліятэкі.
Спецыяльная бібліятэка – бібліятэка, якая задавальняе інфармацыйныя патрэбнасці карыстальнікаў бібліятэкі, звязаныя з прафесійнай дзейнасцю (вытворчыя бібліятэкі), адукацыйнай дзейнасцю (бібліятэкі ўстаноў адукацыі), навуковай дзейнасцю (навуковыя бібліятэкі) або іншай спецыяльнай дзейнасцю.
4. У залежнасці ад тэрыторыі функцыянавання бібліятэкі падзяляюцца на сельскія, пасёлкаў гарадскога тыпу, гарадскія, раённыя, абласныя, рэспубліканскія.
Артыкул 134. Асноўныя задачы і прынцыпы дзейнасці бібліятэк
1. Асноўнымі задачамі бібліятэк з’яўляюцца:
1.1. камплектаванне бібліятэчных фондаў дакументамі і забеспячэнне іх захаванасці;
1.2. ажыццяўленне апрацоўкі дакументаў, стварэнне даведачна-бібліяграфічнага апарату;
1.3. забеспячэнне бібліятэчнага, інфармацыйнага і даведачна-бібліяграфічнага абслугоўвання карыстальнікаў бібліятэк згодна з іх патрэбнасцямі і інтарэсамі;
1.4. правядзенне культурна-асветнай работы, накіраванай на садзейнічанне культурнаму развiццю карыстальнiкаў бiблiятэк.
2. Асноўнымі прынцыпамі дзейнасці бібліятэк з’яўляюцца:
2.1. вызначэнне агульначалавечых каштоўнасцей у якасці прыярытэтных;
2.2. садзейнічанне адраджэнню, захаванню і развіццю нацыянальных культурных традыцый, забеспячэнню даступнасці культурных даброт і павышэнню іх якасці, ахове гісторыка-культурнай і археалагічнай спадчыны;
2.3. сцвярджэнне і распаўсюджванне гуманістычных ідэй, навуковых і прававых ведаў і дасягненняў сусветнай культуры;
2.4. агульнадаступнасць інфармацыі аб складзе і змесце бібліятэчных фондаў;
2.5. самастойнасць у вызначэнні зместу, форм і метадаў сваёй дзейнасці;
2.6. каардынацыя і кааперацыя дзейнасці па набыцці, стварэнні, фарміраванні і ўзаемавыкарыстанні інфармацыйных рэсурсаў, аказанні электронных паслуг.
Артыкул 135. Асаблівасці стварэння і ліквідацыі бібліятэк
1. Абавязковымі патрабаваннямі (умовамі) для стварэння бібліятэкі з’яўляюцца:
1.1. наяўнасць не менш за дзве тысячы дакументаў бібліятэчнага фонду;
1.2. магчымасць заснавальніка бібліятэкі, якая з’яўляецца юрыдычнай асобай, або магчымасць юрыдычнай асобы, падраздзяленнем якой з’яўляецца бібліятэка, забяспечыць бібліятэку капітальнай пабудовай (будынкам, збудаваннем), памяшканнем, якія адпавядаюць умовам абслугоўвання карыстальнікаў бібліятэк і захаванасці бібліятэчнага фонду, а таксама абсталяваннем, тэхнiчнымi, фiнансавымi сродкамi, неабходнымi для арганiзацыi i ажыццяўлення дзейнасцi бiблiятэкі.
2. Пры ліквідацыі дзяржаўнай бібліятэкі, якая з’яўляецца юрыдычнай асобай, або пры выключэнні бібліятэкі са структуры дзяржаўнай юрыдычнай асобы заснавальнік дзяржаўнай бібліятэкі або дзяржаўная юрыдычная асоба, падраздзяленнем якой з’яўляецца бібліятэка, абавязаны забяспечыць захаванасць бібліятэчнага фонду і перадаць яго іншай дзяржаўнай бібліятэцы (бібліятэкам).
Пры ліквідацыі прыватнай бібліятэкі, якая з’яўляецца юрыдычнай асобай, або пры выключэнні бібліятэкі са структуры недзяржаўнай юрыдычнай асобы ў выпадку прыняцця ўласнікам прыватнай бібліятэкі або недзяржаўнай юрыдычнай асобай, падраздзяленнем якой з’яўляецца бібліятэка, рашэння аб адчужэнні дакументаў бібліятэчнага фонду пераважнае права іх набыцця пры іншых роўных умовах маюць дзяржаўныя бібліятэкі, калі іншае не прадугледжана гэтым Кодэксам і іншымі заканадаўчымі актамі.